Ում բաժին կհասնի Տերտերասարի ոսկին. Hetq.am
- Lilit
- Apr 22
- 3 min read
Սյունիքի մարզի Տերտերասարի ոսկու հանքավայրի ուսումնասիրության համար ասպարեզում հայտնվել են նոր և հին հավակնորդներ` հանքարդյունաբերության ոլորտում փորձ չունեցող «Պրո Կոնստրակտ» ՍՊԸ-ն և այդ հանքավայրի հետ քանիցս առնչություն ունեցած գործարար Սիլվա Համբարձումյանը: Այս մասին գրում է Hetq.am-ը։
«Պրո Կոնստրակտ» ՍՊԸ-ն ցանկանում է պարզել, թե որքան ոսկու պաշար կա Տերտերասարի հանքավայրում, և դրական արդյունքների պարագայում դիմել շահագործման իրավունք ստանալու համար:
Այդ նպատակով ընկերությունն արդեն դիմել է Շրջակա միջավայրի նախարարություն` ստանալու Տերտերասարի ոսկու հանքավայրի երկրաբանատնտեսագիտական վերագնահատման աշխատանքների թույլտվություն՝ շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության գնահատման դրական եզրակացություն:
Ընկերությունը հանքարդյունաբերության ոլորտում նոր է
«Պրո Կոնստրակտ» ՍՊԸ-ն գրանցվել է 2022թ․ ամռանը։ Հիմնադրել են Արամ Ստեփանի Ստեփանյանն ու Սարգիս Գառնիկի Վարդումյանը։ Այս անձինք առավել հայտնի են «Ս․Ա․Վ․ գրուպ» ՍՊԸ-ի գործունեությամբ, որը հայաստանյան շուկայում ներկայացնում է ձեռնոցներ, սննդի պոլիէթիլենային փաթեթավորման թաղանթներ, հյութի ձողիկներ, ալյումինե տարաներ, մեկանգամյա օգտագործման գլխարկներ, բախիլներ և շատ այլ ապրանքներ։ Այս ընկերության՝ որպես հոլդինգային մաս կազմող այլ ընկերություններ ևս կան, օրինակ՝ «Էվուլուտ» ՍՊԸ-ն, որը էսթետիկ բժշկության և մաշկաբանության կենտրոն է։
«Պրո Կոնստրակտ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Նարեկ Գևորգյանը մեզ հետ զրույցում հաստատեց, որ իրենք նոր են մուտք գործում հանքարդյունաբերության ոլորտ, սակայն վստահեցրեց, որ ունեն պրոֆեսիոնալ թիմ, լավ ծրագիր և թափանցիկ են աշխատում:
Նարեկ Գևորգյանն ասում է, որ սեփականատերերը ներդրողներ են, նրանք համաձայնել են ներդրում անել նաև այդ ոլորտում: Կապիտալը հայկական է, որևէ միջազգային մասնակցություն չկա, գուցե ընթացքում բանկային միջոցներ ներգրավվեն: Տնօրենը վստահեցնում է, որ մութ ուժեր կամ անուններ չկան այս ամենի հետևում, ամեն ինչ թափանցիկ է արվում:
«Հնարավորինս փորձել ենք ներգրավել այնպիսի մասնագետներ, որոնք հանրապետությունում հայտի են, և փորձի տեսակետից լավ թիմ ունենք: Բոլորի հետ թափանցիկ ենք, բոլորի հետ բաց ենք»,- նշում է Նարեկ Գևորգյանը:
Ո՞վ է նախկինում շահագործել Տերտերասարի հանքավայրը
Երկրաբանական ֆոնդում առկա տեղեկատվության համաձայն՝ 2000-2012թթ․ Տերտերասարի ոսկու հանքավայրը շահագործել է «Սիփան-1» ՍՊԸ-ն։ Ընկերությունը տարբեր բաժնետերեր է ունեցել, այդ թվում՝ օֆշորային ընկերություններ, իսկ հանքարդյունահանման գործունեության վերջին շրջանում այն տնօրինել է գործարար Սիլվա Համբարձումյանը։
Վերջինս էլ, լսելով Տերտերասարի նոր հավակնորդների մասին, նույնպես ակտիվություն է ցուցաբերել և այդ հանքավայրի ընդերքօգտագործման իրավունքի համար պայքար է սկսել՝ նախնական հանրային լսումներ է նախաձեռնել Լիճք բնակավայրում:
Լիճքի վարչական ղեկավար Հայկ Հովհաննիսյանը մեզ հետ զրույցում պատմեց, որ դեռևս հոկտեմբերին Սիլվա Համբարձումյանը նախնական լսում է անցկացրել իրենց գյուղում, խոստացել է գյուղին ապահովել Ագարակ-Մեղրի երթուղային ավտոբուսով, որը, ըստ վարչական ղեկավարի, արդեն Երևանում է և մայիսից պետք է գործի։ Գյուղացիները միանշանակ դրական պատասխան են տվել գործարարին։
Համաձայն Երկրաբանական ֆոնդում առկա ամփոփ հաշվետվության՝ հանքավայրը 2000 թվականից շահագործվել է բաց, իսկ 2005թ․-ից՝ ստորգետնյա եղանակով։ Օգտակար հանածոների (ոսկի, արծաթ, պղինձ, կապար, ցինկ) կորզումը կատարվել է գրավիտացիայի և ֆլոտացիայի տեխնոլոգիայով։
Հանքավայրում մնացորդը կազմում է 131․4 հազար տոննա հանքաքար, ոսկու պարունակությունը՝ տոննայում 9,31 գրամ, ոսկու քանակը՝ 1223,1 կգ։
Նույն հաշվետվությամբ արձանագրվել է, որ երկրաբանական հետագա աշխատանքները կարող են ավելացնել շահագործման պաշարները՝ հանքի խորքում և մոտակա տարածքներում։ Կանխորոշված պաշարները են՝ 8 հազար տոննա հանքաքար, 638․4 կգ ոսկի և 8․26 տոննա արծաթ։
«Պրո Կոնստրակտ» ՍՊԸ-ն ՇՄԱԳ հայտում նշել է, որ այս հանքավայրի վերջին գնահատումն իրականացվել է 2003 թվականին` ավանդական եղանակով, առանց տվյալների էլեկտրոնային բազայի ձևավորման: Սուլֆիդային հանքաքարի արդյունահանումը ստորգետնյա եղանակով իրականացվել է մշակման «ոչ ավանդական» համակարգով, որի տեխնիկատնտեսական ցուցանիշները նախկին ընդերքօգտագործողի հաշվետվությունում բացակայում են:
Հանքավայրից արդյունահանված հանքաքարի վերամշակումն իրականացվել է Այգեձորի հարստացուցիչ ֆաբրիկայում և դրա մասին ֆոնդային նյութերում ներկայացված տեղեկատվությունը բավարար չէ հանքաքարի վերամշակման ռացիոնալ տեխնոլոգիայի ընտրության հարցում հստակ կողմնորոշվելու և հանքաքարի հարստացման տեխնոլոգիական ցուցանիշները կանխատեսելու համար։ Այդ պատճառով ընկերությունն ինքն է ցանկանում կրկին երկրաբանական ուսումնասիրություններ կատարել՝ նախկինում տրված երկրաբանատնտեսագիտական գնահատականն արդիականացնելու նպատակով։
Նարեկ Գևորգյանը պատմեց, որ Տերտերասարի հանքավայրը նախկինում շահագործված և լքված է եղել, իրենց ընկերությունը դիմել է լքված հանքավայրում նոր ուսումնասիրություն անելու համար: «Տարիներ շարունակ այդ հանքավայրը շահագործվել է, այնուհետև այն լքվել է, ոչ ոք ընդերքօգտագործման իրավունք չի ունեցել, սակայն այնտեղ ապօրինի գործունեություն է ծավալվել մինչ մեր օրերը: Մեր ունեցած տվյալներով՝ այնտեղ կան հարուցված քրեական գործեր»,- ասում է տնօրենը:
Իրենք դիմել և ուզում են մասնավորի միջոցներով գնահատել պետության գույքը, քանի որ ապօրինի շահագործման հետևանքով նույնիսկ պետությունը չգիտի, թե այնտեղ իրականում ինչ է մնացել:
Ընկերությունը չի թաքցնում, որ այն ապագայում շահագործելու մտադրություն ունի։
Եթե պաշարները հաստատվեն այն չափով, որով ընկերությանը տնտեսապես ձեռնտու լինի, ապա «Պրո-Կոնստրակտ» ՍՊԸ-ի տնօրենը հավաստիացնում է, որ շահագործման պարագայում պետք է միմիայն ստորգետնյա եղանակով արդյունահանում իրականացնեն:
Նախատեսում են ոսկու հանքավայրի շահագործման իրավունքը ստանալու պարագայում հանքաքարի հարստացումը կազմակերպել Կապանի լեռնահարստացուցիչ կոմբինատում, որը հանքավայրից շուրջ 60 կմ է հեռու։